Ignaas Devisch: 'Wordt gezondheid een kwestie van donaties?'
Empathie is ook niet alles. Ignaas Devisch, professor in de medische filosofie en ethiek aan de UGent, waarschuwt dat louter empathie niet de oplossing is voor alle maatschappelijke problemen. Structurele solidariteit moet de basis blijven.
Het Amerikaans systeem is doodziek
Uit een recente inschatting gepubliceerd op Democracy now, een Amerikaans nieuwsmedium, blijkt dat ongeveer twintig miljoen Amerikanen beroep doen op crowdfunding om hun medische onkosten te betalen.
Als medische onkosten van goede doelen afhangen, moeten we onze eigen ziekte sexy maken
Dat zijn dus twintig miljoen Pia’s die de goededoelenmarkt opgaan en met elkaar moeten concurreren om de empathische aandacht van de donateurs. Haast twee keer de voltallige Belgische bevolking.
Dit aantal is het onvermijdelijke neveneffect van de allergie die heel wat Amerikanen ontwikkelen voor overheidsregulering – in de VS heet zoiets meteen socialisme. Maar wat blijkt? Bovenop het feit dat ze grandioos faalt is de Amerikaanse gezondheidszorg ook nog eens duurder dan in vele Europese landen.
Zoals Björn Soenens het onlangs schreef: dit systeem is doodziek en vele Amerikanen kunnen levensnoodzakelijke ingrepen niet betalen. Daarom moeten ze hopen dat anderen hun duit in het zakje doen.
Je eigen ziekte sexy maken zodat anderen met je meeleven is dus de opgave. Beeld je even in dat je arme, al wat oudere en drankverslaafde oom een gecompliceerde elleboogbreuk heeft en op zoek moet naar geld voor de operatie.
Hij moet zich een plaatsje zien te verwerven tussen een kind met een zeldzame ziekte en veel te dure medicijnen en een jonge moeder die ivf wil maar er het geld niet voor heeft. Naar wie zullen de schenkingen uitgaan, denk je?
Selectiviteit tegenover rechtvaardigheid
Volksgezondheid hou je niet in stand door ze over te leveren aan liefdadigheid of andere vormen van particuliere giften. Doneren doe je immers vooral voor zaken waarbij je je goed voelt of waarin je jezelf herkent.
Dat brengt onvermijdelijk een vorm van bewustzijnsvernauwing of toch minstens selectiviteit met zich mee. Selectiviteit staat lijnrecht tegenover rechtvaardigheid.
Het is sterk onrechtvaardig om dure geneesmiddelen te verloten
Dit laatste principe is een steunpijler van onze gezondheidszorg: omdat we streven naar een goeie, toegankelijke en gelijkwaardige zorg voor iedereen, proberen we uit te sluiten dat sommigen meer kans maken op zorg dan anderen.
Of we leggen na rijp beraad criteria vast die vastleggen waarom iemand voorkeur krijgt op een ander en we beperken die criteria tot de medische sfeer.
Rechtvaardigheid probeert discriminatie of toeval uit te sluiten. Daarom verloten we geen dure geneesmiddelen maar maken we ze op een gelijke manier toegankelijk voor zij die het nodig hebben.
Rechtvaardigheid komt natuurlijk met een prijs en daarom kun je een goed functionerende gezondheidszorg maar organiseren, als je uitgaat van solidariteit. Indien we het individuele risico op medisch onheil spreiden over een hele bevolking is de last beter te dragen voor iedereen. En moeten we niet massaal die goededoelenmarkt op.
Misschien moeten we toch maar even grondig nadenken vooraleer we al te gemakzuchtig verklaren dat solidariteit uit de mode zou zijn.
De roep om empathie klinkt steeds luider, maar is dat wel altijd nuttig? In Het empatisch teveel leidt prof. dr. Ignaas Devisch ons aan de hand van maatschappelijke voorbeelden door de geschiedenis van het denken over empathie.
Leef publiceert opinies om bij te dragen aan het maatschappelijk debat. Elke auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
