Waarom poëzie goed is voor je gezondheid

Wat betekent het om zingevingscoördinator te zijn?

‘Zingeving kan bijdragen tot gezondheid en daarom besloot CM gezondheidsfonds een zingevingscoördinator aan te werven.'

'Mijn taak is om ervoor te zorgen dat de organisatie aandacht heeft voor de mens achter iedere werknemer. Hoe kan het bedrijf ervoor zorgen dat iedereen zich thuis voelt binnen de organisatie? Is er een match tussen de persoonlijke waarden van de werknemer en de bedrijfswaarden? Als iemand het moeilijk heeft, geconfronteerd wordt met ziekte of overlijden, zijn wij er dan voor onze werknemers? Daar waak ik mee over.'

'Bij CM hebben we ook specifieke aandacht voor veerkracht, levenslust en creativiteit. Ik probeer rituelen en momenten van bezinning of reflectie in te bouwen. En soms komt daar ook een portie poëzie bij kijken. Ik geloof in de kracht van woorden.'

'Ook denk ik mee na over hoe we kunnen bijdragen tot meer zingeving in de maatschappij. CM maakt er een punt van om gezondheid in de brede zin van het woord te belichten, en daar hoort zingeving zeker ook bij. Die visie mee realiseren, is deel van mijn opdracht.'

Wat is de zin van poëzie volgens jou?

‘De zin van poëzie ligt vooral in de verbindende kracht: met jezelf, met anderen én met andere mogelijkheden. Als je poëzie leest of schrijft, breekt het je persoonlijke situatie open. Poëzie laat je dingen op een andere manier zien. Ze wakkert de verbeelding aan.'

Kun je een voorbeeld geven van hoe gedichten troostend kunnen zijn?

‘Vergelijk poëzie met een ritueel: rituelen zorgen ervoor dat we kunnen stilstaan bij een gebeurtenis. Om een moment ten volle te beleven of om iets te verwerken. Poëzie doet hetzelfde. Je krijgt de mogelijkheid om even te vertragen  bij een gebeurtenis, een gevoel of een ervaring.’

Maakt poëzie je ook milder?

‘Ja, poëzie geeft je zachtere ogen, ze biedt je andere perspectieven en laat je ervaren dat je niet alleen bent in bepaalde dingen. Verwondering is noodzakelijk als je poëzie leest en schrijft. Volgens mij is die verwondering de sleutel tot mildheid, tot zachtheid. Kijken naar de werkelijkheid en zien dat er niet één verhaal is, maar er altijd meerdere verhalen zijn.'

'En in elk verhaal zit schoonheid. Als je dat inziet, maakt het je automatisch milder.’

Wat kan poëzie betekenen voor onze gezondheid?

‘Het zit vooral in het mentale en zingevende aspect van poëzie. Er sluimert van alles in een mensenleven, we staan daar niet altijd uitdrukkelijk bij stil. We kunnen op een diepere manier met elkaar in verbinding treden als we met elkaar in gesprek durven en kunnen gaan. Maar onze alledaagse taal is vaak ontoereikend.'

'Er zijn lagen in de realiteit waar je met gewone taal niet bij kunt. Dan biedt poëzie mogelijkheden om een bepaalde complexiteit op een eenvoudige manier onder woorden te brengen.'

'Ik heb bijvoorbeeld trajecten gedaan met mensen van Samana. Ik las samen met mensen met een chronische ziekte poëzie over ziek zijn en sterven. We interpreteerden de woorden samen. Ook al begreep niet iedereen wat er exact stond, ik merkte toch dat er een soort openheid ontstond.'

'We gingen met elkaar in gesprek over een onderwerp waar je anders niet zo gauw over zou spreken. Poëzie is een gemakkelijke manier om meteen naar de kern te gaan.’

Vind jij dat we te weinig gedichten lezen? Moeten we dat meer doen?

‘Ik denk bij je vraag aan het thema waarover  psychiater Dirk De Wachter schreef in zijn boek Borderline Times. We leven in een kick-cultuur, die is tijdelijk en voorbijgaand. De mens wordt geconfronteerd met een soort van leegte die hij probeert op te vullen met kicks. We gaan steeds op zoek naar nieuwe en straffere kicks om dat gevoel van leegte te compenseren. Ik vind poëzie, en kunst bij uitbreiding, een blijvende manier om leegte aan te gaan.'

'Poëzie kan je ook helpen om jezelf uit te drukken. We worden taalarmer, dat komt onder andere door sociale media. Er is minder rechtstreeks contact. Poëzie is een goede manier om te omschrijven wat er in je omgaat. Je hoeft daarom niet zelf te schrijven, gedichten lezen is al voldoende.'

Je schrijft zelf wel poëzie. Hoe ben je daarmee begonnen?

‘Ik heb altijd al geschreven. Vroeger schreef ik kleine verhaaltjes in een dagboek. Op een bepaald punt in mijn leven ben ik me gaan verdiepen in poëzie.'

'Ik heb twee dichtbundels uitgebracht. Poëzie schrijven vergt geen energie van me, het geeft me net de kans om bepaalde dingen en fases bewust te beleven.’

Heeft iedereen baat bij het lezen van poëzie?

‘Absoluut, poëzie vraagt je om met aandacht in het leven te staan. Mensen vinden gauw iets te moeilijk, maar als je ervoor openstaat, kan het wonderen doen. Er is geen goed of fout, je mag er je eigen interpretatie aan geven.’