Waarom pubers altijd dwarsliggen
De puberteit? Voor Zita De Blaere (15) voelt het als superveel bordjes in de lucht houden. Tegelijk zien haar ouders de emoties alle kanten op schieten. Neuropsycholoog Jelle Jolles stelt gerust. ‘Zo’n tiener zoekt een eigen ik, en dat hoort ook zo.’ We legden hem Zita’s ervaringen voor.
Een tiener probeert allemaal ‘jasjes’ uit om te bepalen waar hij of zij zich het best bij voelt
Humor helpt
Jolles: ‘Elk kind breekt vroeg of laat uit het gezin. Hij of zij moet ervaringen opdoen die buiten die kring liggen. Dat is nodig om een identiteit op te bouwen en om de wereld te leren kennen.
Voor zo’n tiener is dat een hele opdracht. De juiste vrienden zoeken, beslissen hoe hij of zij er uit wil zien, hobby’s uittesten … Het zijn allemaal ‘jasjes’ die een tiener uitprobeert om te bepalen waar hij of zij zich het best bij voelt.
Soms is dat moeilijk te volgen. Blijf als ouder interesse tonen. Zelfs als je tiener in een razend tempo van jasje verandert. Belangrijke tip: humor kan helpen om over - soms bizarre - wendingen te praten. Zonder te kwetsen, natuurlijk.’
Je hoeft niet elke emotie onder woorden te brengen
Kneepje in de schouder
Jolles: ‘Hevige emoties horen bij de puberteit. Moeilijk, zowel voor de ouders die niet weten hoe te reageren, als voor de tiener die niet altijd weet waar een uitbarsting vandaan komt. Het van je afschrijven, zoals Zita doet, kan helpen. Toch hoef je niet elke emotie onder woorden te brengen. Gewoon voelen kan ook leerrijk zijn.'
'Als ouder kom je soms al ver met een knipoog of een kneepje in de schouder. En de verwijten? Neem het niet persoonlijk: veel tieners vinden hun ouders stom. Gelukkig gebeurt er na de puberteit een her-evaluatie en vinden ze je toch weer lief. Soms wel lastig, maar lief.’
Een rolmodel daagt een tiener uit ambitie te hebben
Kiekjes van vroeger
Jolles: ‘Heel knap van Zita dat ze zich niet laat misleiden door de rooskleurige foto’s die ze ziet op haar smartphone. Heb jij thuis een tiener die er toch onzeker door wordt? Toon wat minder flatterende kiekjes van jezelf als tiener. Wedden dat jullie er om kunnen lachen en dat je kind gerustgesteld is?'
'Rolmodellen zijn trouwens van alle tijden. Een tiener kan opkijken naar een sporter, een musicus of zanger, iemand uit de omgeving die een bepaald beroep uitoefent. Zo’n rolmodel daagt de tiener uit om ambitie te hebben.'
'Ook hier is een rol weggelegd voor de ouder. Benadruk welke mogelijkheden er zijn. Je tiener zoekt z’n weg, geef hem of haar daarbij zoveel mogelijk inspiratie.’
Bio
Jelle Jolles is neuropsycholoog en auteur van Leer je kind kennen, het vervolg van Het tienerbrein.
Jolles is hoogleraar in Amsterdam en doet onderzoek naar de neuropsychologische ontwikkeling van jongeren van 8 tot 25 jaar. Hij pleit voor een positieve benadering van de puberteit: als een levensfase vol kansen en mogelijkheden.