Voedselallergie of voedselintolerantie? Dit zijn de belangrijkste verschillen
Spendeer jij de avond in het kleinste kamertje na een kaasplankje? Of zweef je bijna tegen het plafond als je brood eet? Naar schatting heeft één op de vijf mensen last van voedselovergevoeligheden. Dit betekent dat hun lichaam overgevoelig reageert op bepaalde voedingsmiddelen. Een voedselovergevoeligheid is de overkoepelende term voor zowel voedselallergieën als voedselintolerantie. Wat zijn de belangrijkste verschillen?
Wat is een voedselallergie?
Wanneer we eten, beschermt ons lichaam zich tegen stoffen die er niet thuishoren, zoals virussen en schadelijke bacteriën. Bij sommige mensen kan het immuunsysteem echter een onschuldig bestanddeel van voedsel (bijvoorbeeld pinda’s) als een indringer zien en worden er antistoffen gevormd. Dit geeft een allergische reactie.
Klachten bij voedselallergie
Allergische reacties kunnen zich op verschillende manieren uiten:
- Op de huid: uitslag over het hele lichaam, uitgebreide roodheid, jeuk, zwelling van de tong of lippen.
- In de luchtwegen: hoesten, kortademigheid, piepende ademhaling, pijn op de borst, benauwdheid, vernauwde keel, heesheid, waterige ogen, niezen, lopende of jeukende neus.
- In de maag en darmen: braken, diarree, slikproblemen, misselijkheid, pijn of krampen.
- In het hart: bleke of blauwe lippen, zwakke pols, duizeligheid, verwardheid, shock of bewusteloosheid.
- In de hersenen: angst, hoofdpijn of metaalsmaak.
De symptomen kunnen binnen 15-20 minuten optreden of een vertraagde reactie van 24-48 uur hebben.
Verplichte aanduiding van allergenen
De veertien meest voorkomende allergenen moeten verplicht worden vermeld op de verpakking van voedingsmiddelen. Deze allergenen zijn tarwe, noten, koemelk, kippenei, pinda, selderij, mosterd, vis, weekdieren, schaaldieren, sesam, soja, sulfieten (komt van nature voor in bv. champignons, druiven …) en lupine (een peulvrucht vergelijkbaar met soja).
Hoe kun je een allergische reactie voorkomen?
De enige manier om een allergische reactie te voorkomen, is door het allergeen te vermijden. Dit kan moeilijk zijn omdat het soms verborgen zit in samengestelde voedingsmiddelen.
Welke begeleiding of hulpmiddelen zijn er mogelijk?
Een allergie kan in de loop van de tijd erger of minder ernstig worden. Helaas bestaan er geen geneesmiddelen voor allergieën. Je kunt wel advies vragen aan je huisarts, specialist of diëtist. Er zijn ook allergiediëtisten die je kunnen begeleiden bij de juiste voedingskeuzes.
Daarnaast zijn er ook hulpmiddelen beschikbaar, zoals de Make it Mine-app, die kunnen helpen bij het vermijden en vervangen van allergenen.
Wat is een voedselintolerantie?
Voedselintolerantie wordt vaak verward met voedselallergie, maar bij voedselintolerantie is het immuunsysteem van het lichaam niet betrokken. Er worden geen antistoffen gevormd.
Wat is de oorzaak?
Bij een voedselintolerantie worden de klachten veroorzaakt door een slechte vertering van een voedingsmiddel of bestanddeel. Dit komt meestal door een tekort in een stof die helpt bij de vertering.
Bijvoorbeeld een tekort aan een specifiek enzym in het lichaam, zoals lactase bij lactose-intolerantie, of een tekort aan een transporteiwit in de darmen, zoals bij fructose-intolerantie. Daarnaast kunnen intoleranties worden veroorzaakt door stoffen die van nature voorkomen in voeding, zoals histamine, of door toegevoegde additieven, zoals kleurstoffen.
Grenswaarde en klachten
In tegenstelling tot een allergische reactie, moet bij voedselintolerantie een bepaalde hoeveelheid van het voedingsmiddel worden geconsumeerd om een reactie uit te lokken. Deze hoeveelheid staat bekend als de grenswaarde of tolerantiegrens. Deze grenswaarde verschilt per persoon.
De klachten treden meestal geleidelijk op en zijn vergelijkbaar met die van voedselallergie, maar over het algemeen minder ernstig. De meest frequente klachten zijn diarree, buikkrampen, opgeblazen gevoel of overgeven.
Welke begeleiding of hulpmiddelen zijn er mogelijk?
Vermijd de voedingsmiddelen waarvoor je overgevoelig bent. Bij een voedselintolerantie worden kleine hoeveelheden, in tegenstelling tot een allergie, vaak nog wel verdragen.
Onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist kun je een eliminatiedieet volgen waarbij je enkele weken de voedingsmiddelen vermijdt die een intolerantie kunnen veroorzaken. Vervolgens wordt het voedingsmiddel geleidelijk weer geïntroduceerd om de grenswaarde te bepalen. Door deze methode kan worden vastgesteld hoeveel van de stof iemand kan verdragen zonder klachten te krijgen. Er bestaan ook apps, zoals de Make it Mine-app, die een eliminatiedieet gemakkelijker kunnen maken.
Vraag raad aan je arts of aan een diëtist om de geschrapte voedingsmiddelen in je dieet zo evenwichtig mogelijk te vervangen.
